Laden ...Regionale ziekenhuizen waarschuwen dat patiënten in de toekomst mogelijk langer moeten reizen met acute zorgvragen.
Zij zijn bang dat ze hun afdelingen spoedeisende hulp en intensive care op den duur niet meer draaiende kunnen houden en dus moeten sluiten.
Die vrees heeft te maken met scherpere richtlijnen voor Intensive Care- en spoedeisende zorg. Die richtlijnen, bedoeld om de kwaliteit te verhogen, stellen strengere eisen aan de aanwezigheid en inzet van IC- en SEH-artsen in het ziekenhuis. Eraan voldoen kost de ziekenhuizen mankracht en geld.
Naderende deadline
De IC-richtlijn vereist dat in elk ziekenhuis zeven dagen per week een IC-arts aanwezig is, en dat hij of zij exclusief beschikbaar is voor de IC. De IC-richtlijn ligt er al een paar jaar, maar de betreffende ziekenhuizen krijgen de zenuwen omdat de inspectie vanaf 1 juli officieel gaat controleren of ziekenhuizen aan de richtlijn voldoen. De SEH-richtlijn is inhoudelijk zo goed als af, maar nog niet officieel van kracht.
Lang niet alle ziekenhuizen zien in de richtlijnen een probleem, die bovendien bedoeld is om te kwaliteit te verhogen. Maar met name de kleinere regionale ziekenhuizen, met kleinere budgetten, voelen de pijn van de richtlijn die extra kosten met zich meebrengt.
De betreffende ziekenhuizen hebben vooral problemen met het woordje ‘exclusief’. “Die IC-arts mag dus niets anders doen dan op de IC zijn”, zegt Suzanne Kruizinga, bestuurder van het Wilhelmina Ziekenhuis in Assen en woordvoerder namens koepelorganisatie Samenwerkende Algemene Ziekenhuizen (SAZ), bestaande uit 28 ziekenhuizen. “Ook niet bijspringen op de spoedeisende hulp, als daar even behoefte aan is, zoals dat nu soms wel gebeurt. Concreet betekent dat situaties waarin een IC-arts niets doet, terwijl de SEH overloopt. En dat terwijl er op dit moment een gruwelijk tekort is aan SEH- en IC-artsen.”
‘Dure oplossingen’
De ziekenhuizen lieten adviesbureau Gupta inventariseren hoeveel ziekenhuizen op dit moment aan de IC-richtlijn voldoen. 12 van de 28 slagen niet voor de test. “En dan is de SEH-richtlijn nog niet eens van kracht”, zegt Kruizinga. Daar zouden volgens Gupta 22 van de 28 ziekenhuizen niet aan voldoen. “Wij kunnen dit straks niet meer betalen. En als er SEH’s en IC’s moeten sluiten, kan veel basis-spoedeisende hulp niet meer in het buurtziekenhuis. Dat is voor de bevolking echt een probleem.”
Het Wilhelmina Ziekenhuis voldoet momenteel overigens wél aan de richtlijncriteria. “Maar dat komt door hele dure oplossingen”, zegt Kruizinga. “We dragen tonnen weg om te kunnen voldoen aan die richtlijn. Vacatures krijgen we niet vervuld, dus we wijken noodgedwongen uit naar hele dure IC-waarnemers, anders krijgen we het niet voor elkaar.”
Geen geld voor buskaart
Volgens Johan Lutisan, IC-arts in het Wilhelmina, merkt de patiënt in zijn ziekenhuis weinig extra goeds van de richtlijn. Die merkt volgens hem veel meer van eventuele sluiting van IC’s en SEH’s. “Dat betekent verschraling van zorg. We hebben hier in Drenthe veel kwetsbare patiëntengroepen, zoals kwetsbare ouderen. Ook die mensen moeten dan grotere afstanden afleggen.”
Voor de regio noemt hij het belangrijk dat er een ziekenhuis in de buurt is met voldoende faciliteiten. “Mensen hebben hier soms niet eens geld voor een buskaart. Naarmate de afstand groter wordt, wordt ook de zorgkloof groter. En dat terwijl we zorg juist dichterbij huis willen.” Dat kan en hoeft niet voor alle type zorg, zegt hij. “Een deel van de zorg is goed om te concentreren, maar zeker 80 procent is basiszorg. Dat kan prima in de regio.”
Controle
Desgevraagd zegt de Inspectie dat het toezicht op naleven van de IC-richtlijn vanaf 1 juli ‘risicogestuurd’ zal zijn. Dat betekent dat de Inspectie een onderzoek instelt bij een ziekenhuis op het moment dat er signalen zijn dat het ziekenhuis de organisatie van de IC niet op orde heeft, en patiënten daardoor risico’s lopen.
Voor handhaving van de andere kwaliteitsstandaard, voor SEH, is nog geen datum bekend. De Zorgautoriteit is momenteel bezig met een analyse om de eventuele gevolgen in kaart te brengen. Ties Eikendal, voorzitter van de vereniging van SEH-artsen, snapt de zorgen van de regionale ziekenhuizen, maar vindt ze niet geheel terecht. Hij benadrukt het belang van die aankomende analyse. “Wij hebben als artsenvereniging meegedacht over die nieuwe norm. Die is belangrijk voor de kwaliteit. Maar als blijkt dat heel veel ziekenhuizen daar niet aan kunnen voldoen, zullen we daar opnieuw naar moeten kijken.”
Vuur aan de schenen
Mochten de sluitingsscenario’s waar de SAZ voor waarschuwt op den duur waarheid worden, is dat dan erg voor patiënten? Dat hangt ervan af aan wie je het vraagt. De cliëntenraad van het Wilhelmina ziekenhuis vindt van wel, want zij willen zorg dichtbij huis.
Maar in Nederland is een aanrijtijd van 45 minuten nog als acceptabel gesteld wanneer het aankomt op toegang tot acute zorg. Het is aan zorgverzekeraars en zorgaanbieders in de regio om te zorgen dat die norm niet wordt overschreden.
De naderende deadline legt vooral regionale ziekenhuizen het vuur aan de schenen, zegt Kruizinga. “We hebben als regionale ziekenhuizen regelruimte nodig om spoedzorg kwalitatief goed te kunnen organiseren”, zegt ze. “Dat moet worden afgestemd op de regio. Het is geen one size fits all model.”
“Als er geen verruiming komt voor de richtlijnen, gaan buurtziekenhuizen omvallen”, stelt Kruizinga. “Daar mogen we dan eerst wel eens een flinke discussie over voeren, want dat gaan mensen merken. Het gaat over bereikbaarheid, over toegankelijkheid van de acute zorg in de regio.”