Laden ...De afgelopen jaarwisseling zijn 434 slachtoffers van een vuurwerkongeval behandeld op de spoedeisende hulp, 8 procent minder dan vorig jaar, blijkt uit gezamenlijk onderzoek van kenniscentrum VeiligheidNL en de NOS onder alle ziekenhuizen in ons land.
Met het nieuwste cijfer wordt de dalende tendens van de afgelopen jaren doorgezet. Vijf jaar geleden waren er nog bijna 800 vuurwerkslachtoffers. Dit jaar viel er opnieuw een dode, maar dat gebeurde niet tijdens de jaarwisseling, maar twee dagen ervoor.
Het aantal slachtoffers onder de 15 steeg wel flink: van 99 vorig jaar naar 119 dit jaar. Twaalf kinderen liepen letsel op door gevonden vuurwerk. Bijna de helft van alle vuurwerkslachtoffers is jonger dan 20.
Net als voorgaande jaren zijn oogletsel en brandwonden de meest voorkomende letsels. Kinderen liepen vaker brandwonden op dan de oudere slachtoffers. Een kleuter kreeg een derdegraads brandwond in het gezicht door een vuurpijl.
Kinderen liepen daarentegen minder oogletsel op. “Mogelijk komt dit doordat steeds meer kinderen een vuurwerkbril dragen”, zegt Birgitte Blatter van VeiligheidNL.
Knalvuurwerk is verantwoordelijk voor bijna de helft van de letsels. Dat is onevenredig veel, want het wordt maar door 20 procent van de klanten gekocht. Veel mensen kiezen voor zogeheten samengesteld (compound) vuurwerk. Daarbij hoeft maar één lont afgestoken te worden voor meerdere pijlen of vuurbollen. Dit type vuurwerk lijkt veiliger, want het leidt tot maar 1 procent van de letsels.
Minder SEH-bezoek betekent niet minder ernstig
Dat het aantal slachtoffers dat op de SEH gezien wordt de afgelopen jaren sterk is gedaald, betekent niet dat er ook minder ernstig letsel is.
De traumachirurgen lieten dinsdag al weten dat zij dit jaar meer vuurwerkslachtoffers hebben geopereerd dan voorgaande jaren.
Oogartsen zien net als vorig jaar ook nu weer een stijging van het aantal patiënten met oogletsel. Ditmaal hebben 108 patiënten samen 139 beschadigde ogen opgelopen, de meeste door legaal vuurwerk. Van de elf blinde ogen zijn er inmiddels vijf verwijderd.
De plastisch chirurgen voerden dit jaar minder amputaties uit dan voorgaande jaren. “Van de handletsels ging het om één totale handamputatie en daarnaast zestien vingeramputaties, geheel of gedeeltelijk”, zegt Annekatrien van de Kar, namens de Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie. Vorig jaar zetten de plastisch chirurgen 25 vingers geheel of gedeeltelijk af. Ook toen was er één handamputatie. Twee jaar daarvoor betrof het nog vijf volledige handamputaties en 65 vingers die geheel of gedeeltelijk moesten worden afgezet.
De artsen benadrukken dat het nog om voorlopige aantallen gaat, omdat er later in de maand altijd nog behandelingen bijkomen.
Hoewel er afgelopen jaren sterk is ingezet op het opsporen van illegaal vuurwerk, is aantal letsels dat door illegaal vuurwerk werd veroorzaakt (22 procent) ongeveer even groot als voorgaande jaren. Wel valt het plastisch chirurg Annekatrien van de Kar op dat er dit jaar bijna geen ‘Cobra 6-letsel’ onder de verwondingen leek te zitten. “Dat zware vuurwerk zorgde andere jaren voor de ergste letsels.”
Vuurwerkverbod?
De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) schreef vorige maand voorstander te zijn van een verbod op vuurpijlen en knalvuurwerk tijdens de jaarwisseling.
“Als zo’n verbod er daadwerkelijk komt, dan denken we dat daardoor 40 procent van de gewonden voorkomen zou kunnen worden”, zegt Blatter. “Maar dan moet wel iedereen zich aan dat verbod houden. En we zien bij illegaal vuurwerk dat dat ook niet helemaal het geval is.”
Behalve bij de SEH’s hebben vuurwerkslachtoffers zich ook gemeld bij huisartsenposten, meestal met kleinere verwondingen. VeiligheidNL schat dat de huisartsenposten zo’n 700 vuurwerkslachtoffers hebben behandeld.
De SEH’s zagen gezamenlijk 292 mensen met een alcoholvergiftiging, waarvan zeker 56 jonger dan 18 jaar. Dat is een stuk minder dan tijdens de vorige jaarwisseling. Toen waren er 365 gevallen van alcoholvergiftiging, waarvan ten minste 70 onder de 18 jaar.
Over het onderzoek
Het is de vijfde keer dat VeiligheidNL en de NOS gezamenlijk dit onderzoek uitvoerden. Voor de telling van het totaal aantal vuurwerkslachtoffers verzamelde VeiligheidNL de gegevens van veertien ziekenhuizen uit haar vaste onderzoekspanel. De NOS schreef de resterende ziekenhuizen met een afdeling Spoedeisende Hulp aan.
Daarnaast zijn in samenwerking met de Nederlandse Vereniging voor Spoedeisende Hulp Artsen (NVSHA) extra gegevens verzameld van zo’n 300 slachtoffers voor meer details over het letsel.
Op de achtergrond vond ook samenwerking plaats met de plastisch chirurgen en de huisartsenposten verenigd in InEen. In dit artikel gebruikten we aanvullend ook gegevens van de traumachirurgen en oogartsen, om een zo compleet mogelijk beeld te kunnen schetsen.
In het onderzoek is verder ook gevraagd naar alcohol-intoxicaties. Onder alcoholvergiftigingen verstaan we SEH-bezoekers die puur en alleen de SEH bezocht hebben als gevolg van alcoholgebruik, en geen ander letsel hebben.