Overcrowding op de SEH’s en tekort aan SEH-verpleegkundigen lopen op.

Op 19 mei 2016 heeft TraumaNet AMC de “Brandbrief regionale spoedzorg – de rek is eruit”
gepubliceerd. Hierin wordt het probleem van overmatige drukte op de spoedeisende hulp (SEH)
beschreven die leidt tot sluitingen van SEH’s voor ambulances (stops).

De Nederlandse Vereniging van Spoedeisende Hulp Artsen (NVSHA) en de Nederlandse Vereniging
van Spoedeisende Hulp Verpleegkundigen (NVSHV) herkennen het probleem dat door TraumaNet
AMC gesignaleerd wordt en maken zich hier grote zorgen over. Op veel plaatsen in het land is
geregeld sprake van overmatige drukte (‘crowding’) op de SEH wat de patientveiligheid in gevaar
brengt. Dit leidt ook in een aantal regio’s buiten Amsterdam tot frequente stops, er zijn echter ook
regio’s waar stop zeldzaam zijn. Sluitingen van SEH’s voor ambulances leiden tot potentieel
gevaarlijke situaties en dienen voorkomen te worden.
De oorzaken van deze toegenomen drukte zijn complex en ook niet volledig bekend. De oorzaken zijn
grofweg onder te verdelen in ‘instroom’, ‘doorstroom’ en ‘uitstroom’ factoren.

Oorzaken

Onder ‘instroom’ factoren valt het aantal patiënten dat de SEH bezoekt en de complexiteit van
problemen waarmee patiënten komen. Het aantal SEH bezoeken is in Nederland al enkele jaren
ongeveer stabiel, wel zien we dat de complexiteit van zorgvragen toeneemt. Dit resulteert in meer
verwezen patiënten en meer per ambulance vervoerde patiënten. Deze ontwikkeling zal in ieder geval
mede te maken hebben met de vergrijzing van de bevolking, maar mogelijk ook met steeds
complexere medische behandelingen die patiënten ondergaan, het meer thuis verzorgen van
patiënten dan in het ziekenhuis en de sluiting van verpleeghuizen.
De snelheid van de processen op de SEH valt onder ‘doorstroom’ factoren. Naarmate patiënten met
complexere problemen de SEH bezoeken zal ook de behandelduur op de SEH toenemen. Tevens
wordt in de brandbrief gesignaleerd dat er personeelstekorten bestaan, voornamelijk voor SEH-verpleegkundigen
leidt dit in sommige regio’s tot problemen. Ook een toenemende
registratieverplichting vraagt een steeds grotere tijdsinvestering van zorgverleners op de SEH.
Wat betreft de ‘uitstroom’ factoren bestaat er vaak een tekort aan acute opnamecapaciteit zowel in
ziekenhuizen als in verpleeghuizen, dit resulteert in onnodig lang verblijf van patiënten op de SEH.

Oplossingen

Instroom factoren

Nauwe samenwerking tussen een huisartsenpost (HAP) en SEH is reeds in de meeste ziekenhuizen
gerealiseerd. Daar waar dit nog niet gerealiseerd is zouden wij willen oproepen om dit op korte termijn
te realiseren zodat patiënten die in de eerste lijn behandeld kunnen worden in de eerste lijn blijven,
zodat tijd ruimte en personeel op de SEH beschikbaar blijft voor patiënten die dit echt nodig hebben.
Er dienen binnen de regio afspraken gemaakt te worden over het afkondigen van SEH stops. Stops
dienen uiteraard voorkomen te worden, maar mocht dit in zeer uitzonderlijke gevallen toch
noodzakelijk zijn dan is afstemming met de Meldkamer Ambulance (MKA) en omliggende SEH’s
noodzakelijk.

Doorstroom factoren

Er dienen structureel meer SEH verpleegkundigen opgeleid te worden om de huidige tekorten aan
SEH verpleegkundigen op te lossen en de ‘varkenscyclus’ te doorbreken.
Noodzakelijk hierbij is dat het Fonds Ziekenhuisopleidingen (FZO) een hoger bedrag aan subsidie
verstrekt, gelijk aan dat van de IC verpleegkundige.
Voor de inzet van SEH artsen dient de NVSHA richtlijn ‘workforce’ leidend te zijn in de
capaciteitsberekening.
Iedere SEH dient een capaciteitsprotocol te hebben. In dit protocol wordt beschreven op welke wijze
er opgeschaald wordt om tijdelijke sluiting van de SEH te voorkomen. Ook moet regionaal en landelijk
gekeken worden naar voorbeeldziekenhuizen die geen stops hebben.

Uitstroom factoren

Alhoewel alle oplossingen als geheel gezien moeten worden zijn de output factoren waarschijnlijk de
meest cruciale schakel. Er moet zorg gedragen worden voor voldoende beschikbare opnamecapaciteit
in zowel het ziekenhuis als buiten het ziekenhuis in verpleeghuizen en eerstelijns verblijf. Het altijd
garanderen van voldoende opnamecapaciteit impliceert een bepaalde mate van overcapaciteit en
flexibiliteit in de inzet van personeel. Het organiseren van thuiszorg of een verpleeghuisbed is nu vaak
lastig, zeker buiten kantooruren, dit zou eenvoudiger te realiseren moeten zijn.
Overplaatsingen naar elders dienen waar mogelijk vanaf de verpleegafdelingen te gebeuren. Met de
regionale ambulancediensten moeten er afspraken gemaakt worden over voldoende capaciteit voor
het overplaatsen van patiënten zodat stagnatie op de SEH wordt voorkomen.

Vervolg

De NVSHA en de NVSHV zijn over bovenstaande problematiek reeds in gesprek met betrokken
partijen (VWS, LNAZ, regio, politieke partijen etc). Met het hiervoor genoemde als uitgangspunten
zullen we ketenbreed moeten werken aan oplossingen. Dit kan echter alleen bereikt worden als alle
betrokkenen spoedzorg hoog op de agenda zetten. Waar de NVSHA of de NVSHV hier een bijdrage
in kunnen leveren zullen wij uiteraard onze verantwoordelijkheid nemen.

De NVSHV heeft haar standpunt en activiteiten kenbaar gemaakt met betrekking tot overcrowding Acute Zorg bij de volgende instanties/gelegenheden:

Capaciteitsorgaan (berekent zorgverleners voor de toekomst)

Op 28 januari 2016 vond overleg plaats met het capaciteitsorgaan over de zorgvraagontwikkeling de zogenaamde FZO-raming. De NVSHV sprak haar zorgen uit over het groeiende aantal vacatures van SEH verpleegkundigen in de komende jaren. Het FZO-rapport is eind oktober gepubliceerd, hierin is het standpunt van de NVSHV meegenomen. Binnenkort heeft het NVSHV bestuur opnieuw overleg met het capaciteitsorgaan.

Venticare magazine

In Venticare magazine, ons vakblad voor Acute Zorg, in het aprilnummer 2016 is het onderwerp overcrowding uitgebreid aan bod geweest. Christien van de Linden (onderzoeker op dit onderwerp) en de voorzitter van de NVSHV gaven hun visie op dit probleem op de SEH.

 Invitational Conference Spoedzorg AMC Amsterdam

Het NVSHV bestuur heeft aan beide invitational conferences Spoedzorg (30 juni en 25 okt. 2016 ) deelgenomen naar aanleiding van de brandbrief regionale spoedzorg “de rek is eruit” van TraumaNet AMC. Tijdens deze bijeenkomsten gaf het bestuur input en sprak haar zorgen uit over de overcrowding in de Acute Zorg en het grote aantal vacatures voor SEH verpleegkundigen.

Publicatie NVSHA en NVSHV overcrowding

De beide beroepsverenigingen voor de spoedzorg stelden een gezamenlijke brief op over overcrowding in de Acute Zorg. Deze kun je ook lezen op de website van de NVSHV.

Werklast op de SEH

Naar aanleiding van het managementcongres NVSHV (8 april 2016) is een werkgroep aangesteld van wetenschappelijk onderzoekers uit diverse ziekenhuizen in Nederland om onderzoeken naar werklast op de SEH in kaart te brengen. De commissie is diverse keren bijeen gekomen en zal naar verwachting in april een advies uitbrengen aan het bestuur van de NVSHV.

 Marktscan NZA (opleverdatum juli 2017)

De NVSHV sprak uitgebreid met de NZA over o.a. de brief van traumanetwerk AMC, overcrowding, het tekort aan gespecialiseerde verpleegkundigen en de obstakels in de acute keten (1e, 2e en 3e lijn). De NZA zal naar aanleiding van hun scan een advies uitbrengen richting VWS.

Enquête capaciteit SEH verpleegkundigen

Het bestuur van de NVSHV zette in november 2016 een enquête uit, evenals in 2015, bij managers SEH om te inventariseren hoe het in Nederland staat met de capaciteit aan SEH verpleegkundigen op de afdelingen. In totaal hebben 63 SEH afdelingen hieraan deelgenomen en de uitslag van de enquête is in januari 2017 verzonden naar de managers. Lees hier verder

Project Verbetering Psychosociale Arbeidsbelasting op de SEH

De NVSHV ondersteunt het project “Verbetering Psychosociale Arbeidsbelasting op de Spoedeisende Hulp” welke is opgezet en wordt uitgevoerd door Amphia ziekenhuis, Stichting IZZ en LUMC. De SEH afdelingen van verschillende NVSHV leden en van vier bestuursleden NVSHV doen mee aan dit onderzoek. Ook heeft een bestuurslid heeft zitting genomen in de adviescommissie. Lees hier verder

Managementdag NVSHV

Op de managementdag, 9 juni 2017, van de NVSHV komen de thema’s overcrowding, werkbelasting en de Psychosociale Arbeidsbelasting uitgebreid aanbod. Lees hier verder

Kortom, als NVSHV zijn wij actief op vele fronten om het probleem van drukte en overcrowding op de SEH aan te pakken. Wil jij hier ook aan bijdragen als lid, meld je dan bij het bestuur!