Laden ...De toenemende drukte op de spoedeisende afdeling dwingt het Amsterdamse AMC tot maatregelen.
Het ziekenhuis heeft 28 extra bedden geplaatst en extra verplegend personeel aangesteld om de druk van de ketel te halen. De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen wijst op een trend die al veel langer bezig is: in steeds meer ziekenhuizen is de spoedeisende hulp overvol geworden.
Op die van het AMC is het twee tot drie per week zo druk dat de afdeling dan voor een paar uur op slot gaat. De problemen worden veroorzaakt door het groeiende aantal ouderen dat op de eerste hulp belandt en langer in het ziekenhuis blijft dan medisch gezien nodig is. Een oudere patiënt die aan een gebroken pols is geopereerd, zou thuis moeten herstellen. Maar dat kan niet altijd, bijvoorbeeld omdat de familie geen mantelzorger kan of wil zijn.
Het gevolg: ‘De eerste hulpen in Amsterdam worden overspoeld door oudere mensen, voor wie eigenlijk geen alternatief is’, zegt voorzitter Marcel Levi van de raad van bestuur van het AMC in Het Parool.
Steeds meer ziekenhuizen kampen met dit probleem. Zo besloten de Zuyderland-ziekenhuizen in Heerlen en Geleen deze week vijf niet-urgente operaties te annuleren. De ziekenhuizen zaten vol, onder meer doordat ouderen niet snel genoeg naar verzorgingstehuizen doorstromen.
Veel ouderen blijven door de ingrepen in de zorg langer thuis wonen, waar ze voorheen misschien naar een verzorgingstehuis waren getrokken. Veel daarvan zitten vol of zijn verdwenen. Bovendien staat het wegvallen van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten de stap naar een verzorgingstehuis in veel gevallen in de weg. Ook kunnen lang niet alle ouderen een beroep op mantelzorg doen.
‘Het ziekenhuis heeft noodgedwongen de functie van het verzorgingstehuis overgenomen. Hoewel ziekenhuizen altijd klaar staan om zorg te verlenen is dat natuurlijk niet de bedoeling’, zegt woordvoerder Wouter van der Horst van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen.
Staatssecretaris Van Rijn trok eind vorig jaar 20 miljoen euro extra uit voor patiënten die in het ziekenhuis zouden moeten blijven liggen omdat ze niet in een verpleeghuis of zorghotel terecht konden. Dat is volgens de ziekenhuizen lang niet genoeg.
Van der Horst: ‘Je moet zo kort mogelijk in het ziekenhuis zijn. Welkom en wegwezen, zeggen we niet voor niets tegen patiënten. Maar veel ouderen kunnen nergens heen als hen iets overkomt. Er is behoorlijk bezuinigd op de zorg voor ouderen in Nederland.’
Bij het AMC werd het aantal bedden de afgelopen jaren juist afgebouwd. Patiënten liggen steeds korter in het ziekenhuis en via poliklinische ingrepen en dagbehandelingen zijn er goede alternatieven voor een ziekenhuisopname in de plaats gekomen. Van der Horst: ‘Tegelijk zien we dat oudere patiënten juist steeds langer in het ziekenhuis blijven. Dat heeft ook gevolgen voor de gemiddelde ligduur per patiënt.’
De druk op de spoedeisende hulp neemt al jaren toe, constateerde het Landelijke Netwerk Acute Zorg (LNAZ) in september na eigen onderzoek. Zo belandden in de eerste helft van vorig jaar meer 75-plussers (9 procent) op de eerste hulp dan in 2014. Ziekenhuizen in Noord-Holland en Flevoland noteerden al een toename van 10 procent van het aantal patiënten van dezelfde leeftijdscategorie dat op de spoedeisende hulp binnenkomt.
Ambulancepersoneel wordt steeds vaker gevraagd de spoedeisende hulp te ontzien, omdat het daar zo druk is. Tijdens zo’n stop, die maximaal een paar uur mag duren, worden patiënten naar een ander ziekenhuis in de regio gebracht. Vitaal bedreigde patiënten kunnen wel altijd terecht bij het dichtstbijzijnde ziekenhuis. In de ene regio gaat het om één ‘stop’ per week, in de andere is er gemiddeld elke dag een, aldus het LNAZ.
Het OLVG in Amsterdam is in september een proef begonnen met wijkverpleegkundigen die patiënten vanaf de eerste hulp naar huis begeleiden. Ook zijn huisartsen van een regio – het zorgnetwerk LNAZ zegt niet welke – op een ander tijdstip visite gaan rijden. Op die manier worden patiënten op minder drukke dagdelen naar de spoedeisende hulp doorverwezen.
Veel ziekenhuizen zitten verlegen om extra personeel voor de spoedeisende hulp. Bepaalde regio’s hebben al afspraken gemaakt om verpleegkundigen uit te wisselen en nieuwe verpleegkundigen op te leiden, aldus het LNAZ in zijn rapportage aan het ministerie van VWS. Ook bij het AMC zijn ‘voortdurend’ vacatures, zei Hans Romijn, vanaf 1 december de opvolger van Levi, in Het Parool.