Laden ...Uitgangspunt van dit kwaliteitsaspect is dat ouderen pas ontslagen mogen worden als de nazorg goed geregeld is.
De ouderenorganisaties Unie KBO, PCOB, NOOM en NVOG hebben aan 55 ziekenhuizen het keurmerk Seniorvriendelijk Ziekenhuis toegekend. Een verbetering ten opzichte van de eerste uitreiking in 2013, toen 47 ziekenhuizen het keurmerk wisten te behalen. Maar er valt nog het nodige te verbeteren.
Bijdrage
De ziekenhuizen zijn, met ondersteuning van onderzoeksbureau MediQuest, getoetst op 15 kwaliteitsaspecten die voor ouderen van belang zijn. In 2013 was de aanwezigheid van een geriatrieteam met een klinisch geriater of internist ouderengeneeskunde een voorwaarde om het keurmerk te ontvangen. In 2013 was dat op 78 locaties het geval. In 2015 zien we dat op 98 locaties een geriater of internist ouderengeneeskunde beschikbaar is. Een duidelijk voorbeeld dat het keurmerk bijdraagt aan verbetering van zorg voor ouderen!
In 2015 is een aantal aspecten verder uitgewerkt. Zo is de poliklinische screening op ondervoeding en de 24/7 beschikbaarheid van geriatrische expertise toegevoegd, wordt er meer aandacht gevraagd voor gezamenlijke besluitvorming en de rol van mantelzorgers, en zijn protocollen opgevraagd over het gevoerde scholingsbeleid en de laatste levensfase. Bovendien is de normering behoorlijk aangescherpt.
Huisbezoek na ontslag
Continuïteit van zorg heeft deze keer een grote stempel gedrukt op de toekenning van het keurmerk. Voor alle patiënten belangrijk, maar voor ouderen letterlijk van levensbelang. Er gaat nog teveel mis in de nazorg als ouderen eenmaal ontslagen zijn uit het ziekenhuis. Uitgangspunt van dit kwaliteitsaspect is dat ouderen pas ontslagen mogen worden als de nazorg goed geregeld is.
Gevraagd is daarom welke afspraken ziekenhuizen gemaakt hebben over het ontslag. Daar hoort ook bij het maken van afspraken, bijvoorbeeld met de huisarts, welke (kwetsbare) ouderen binnen twee dagen na het ontslag in de thuissituatie bezocht moeten worden. Dat huisbezoek dient niet om de zorg te regelen, maar om te controleren of de nazorg daadwerkelijk is opgestart en de oudere op een goede manier aan het herstel is begonnen. Hoe belangrijk dat is, heb ik zelf met mijn vader meegemaakt. Na een ziekenhuisopname van 5 dagen is hij na het ontslag thuis in een bed gaan liggen om er nooit meer uit te komen. Een bezoek van de huisarts kort na het ontslag had hem zeker kunnen activeren om op te staan en zijn dagelijkse dingen te hervatten.
Ouderen en mantelzorgers even op gang helpen. Nagaan of de mantelzorger de zorg aan kan, of het (aangepaste) medicatiegebruik duidelijk is, of het gesignaleerde risico op delier geweken is. Dit huisbezoek kan veel onnodig leed bij ouderen voorkomen. Vandaar dat de ouderenbonden hier erg zwaar aan tillen.
Transmurale zorgbrug
Ten onrechte denken veel ziekenhuizen dat het keurmerk de eis heeft gesteld dat de Transmurale Zorgbrug moet zijn geïmplementeerd. Dat is zeker niet het geval. De Transmurale Zorgbrug reikt verder. Daar komt bijv. de wijkverpleegkundige of POH in het ziekenhuis al bij de oudere op bezoek om de zorgbehoefte na ontslag te inventariseren. De oudere wordt pas ontslagen als de zorg geregeld is. De maanden daarna volgen 5 huisbezoeken, waarvan de eerste binnen 2 dagen. Onderzoek heeft uitgewezen dat op deze wijze een reductie van sterfte gerealiseerd wordt van maar liefst 40 procent! Echter, gezien het feit dat op veel plaatsen de financiering van de Zorgbrug helaas niet goed geregeld is, hebben we gemeend de volledige zorgbrug niet als voorwaarde te kunnen stellen. Overigens melden veel ziekenhuizen te werken aan de Transmurale Zorgbrug en wordt realisatie in 2015 voorzien. Uiteraard levert dat punten op. Echter, wij vragen ‘slechts’ om een afspraak te maken met de huisarts om langs te gaan na ontslag van een kwetsbare oudere. Dat hoeft niets te kosten en betekent al zoveel.
Stimuleren
Het keurmerk wil ziekenhuizen prikkelen om extra maatregelen te treffen die er voor kunnen zorgen dat ouderen meer profijt hebben van een ziekenhuisopname. Nu wordt de helft er alleen maar slechter van. Ouderen vormen nu al de grootste groep patiënten, dit percentage zal alleen maar toenemen de komende jaren.
Dat ziekenhuizen deze doelgroep belangrijk vinden, blijkt uit de hoge respons. Voor 94 procent van de ziekenhuislocaties is een vragenlijst ingevuld. Ziekenhuizen hebben ouderen inmiddels goed op het netvlies staan en hebben erg hard gewerkt de afgelopen twee jaar. Op alle aspecten hebben de ziekenhuizen hoger gescoord dan in 2013. Maar, ook al is het keurmerk behaald, er blijft nog genoeg te verbeteren over. Het keurmerk zal nog even blijven prikkelen.
Marjolein de Booys, projectleider keurmerk Seniorvriendelijk Ziekenhuis
